07.09.14 De Andoruitbreiding Der Sternenschild is in feite een variabel scenario voor het basisspel. Ieder potje moet er aan drie eisen voldaan worden: sowieso moet de burcht verdedigd worden, daarnaast is er een opdracht te vervullen, en duikt er een bedreiging op die het hoofd geboden moet worden. Net zoals het Andor basisspel is een scenario opgebouwd uit ‘geletterde’ kaarten, maar van verschillende letters zitten meerdere kaarten in het spel waarvan er slechts eentje blind geselecteerd wordt. Afhankelijk van de uiteindelijke kaartencombinatie worden de helden met zeer uiteenlopende situaties geconfronteerd.
De uitbreiding bestaat niet alleen uit kaarten! Er zitten nieuwe slechteriken in, met nieuwe wapens, maar ook nieuwe bondgenoten. Bovendien heeft de bevolking van Andor de helden een aantal onmisbare items geschonken die het spel een andere dimensie geven.
Ook zitten er kaarten in met een als-dan constructie: als dit gebeurt, lees dan kaart X, maar als dat gebeurt, lees dan kaart Y. Het is zaak niet te veel te verraden over wat er allemaal mogelijk is, het is veel te leuk om dat zelf te ontdekken. Het is aan te raden om de kaarten niet allemaal van tevoren te lezen, maar blanco het avontuur aan te gaan. Dus, als kaart X gelezen moet worden, niet stiekem even kijken wat er op kaart Y stond! Zo blijft het ook in een later potje spannend, of kaart Y een nóg akeligere gebeurtenis veroorzaakt dan kaart X, of juist een positieve!
Meestal is een uitbreiding maar een tijdje leuk, of zelfs dat niet. Voegt het op lange termijn weinig of niets toe aan het basisspel. Zo niet Sternenschild! Net zoals bij een eenmaal uitgespeeld computerspel zal in het basisspel een succesvol uitgespeeld scenario wellicht niet vaak meer gespeeld worden, omdat het doel immers bereikt is. Maar Der Sternenschild biedt steeds een nieuwe uitdaging omdat de verschillende combinaties van kaarten elke keer een volkomen ander scenario tot gevolg hebben. Omdat pas in de loop van het spel duidelijk wordt -middels de legendekaarten- wat precies de opdracht en de bedreiging zijn, voelt het spel echt als een avontuur dat je overkomt. Er is zelfs gedacht aan verschillende moeilijkheidsgraden (door specifieke legendekaarten weg te laten) waardoor de Sternenschild scenario’s ook met twee helden goed te doen zijn, waar dat bij de laatste legenden van het basisspel een schier onmogelijke opgaaf was. Der Sternenschild is een sfeervolle uitbreiding vol avontuur en speelplezier, die een eenmaal uitgespeeld basisspel nieuw leven inblaast! Barbara van Vugt
Die Legenden von Andor - Der Sternenschild, Michael Menzel, Kosmos, 2013 - 2 tot 4 spelers vanaf 10 jaar, 60-90 minutenxxtop

07.12.12 Het Veilige Land wordt aangevallen! Onder aanvoering van de magiër Nôd’onn overspoelen legers van orks, trollen en alfen (de boosaardige variant van de elfen) het land, en het is aan de traditionele beschermers van het Veilige Land, de dwergen, om hen een halt toe te roepen. In het coöperatieve ‘Die Zwerge’ hebben de liefhebbers van de boeken van Markus Heitz de kans om in de huid van Tungdil Goudhand of een van zijn metgezellen te kruipen.
Om te winnen moeten de spelers de opdrachten van een stapel scenariokaarten uitvoeren (afhankelijk van de gewenste moeilijkheidsgraad kan deze stapel groter of kleiner zijn). Als een van de spelers het loodje legt of het heldenfiche en het ondergangsfiche elkaar treffen is het spel verloren!
Aan het begin van elke beurt wordt het heldenfiche een vakje vooruit geschoven, en het op het nieuwe vakje beschreven onheil wordt uitgevoerd. Vaak betekent dit dat er nieuwe vijandelijke legers verschijnen bij een van de vier poorten, waarbij het aantal legers wordt bepaald door een dobbelsteenworp. Of er worden twee kaarten uit de bedreigingsstapel door de avonturenstapel geschud, of onze invloed op de Raad der Dwergen verzwakt. Te weinig invloed in de Raad geeft extra nadelen tijdens het spel, terwijl hoge invloed juist broodnodige extra mogelijkheden oplevert. Vervolgens worden er indien nodig een nieuwe scenariokaart en/of avonturenkaarten opengelegd.
Dan mag de speler die aan de beurt is twee acties uitvoeren. De mogelijke acties die ter beschikking staan zijn bewegen over het speelbord (hierbij kan gebruik gemaakt worden van tunnels), vechten met vijandelijke legers die zich op zijn locatie bevinden, proberen de invloed op de Raad der Dwergen te verhogen, of ‘een proef uitvoeren’: dit is doorgaans een poging om de opdracht op een openliggende scenario- of avontuurkaart te vervullen. Bij het vervullen van een scenariokaart wordt deze afgelegd en komt de overwinning een stap dichterbij, het vervullen van een avonturenkaart geeft vaak een directe beloning.
Het kwaad zit intussen natuurlijk niet stil. Zodra zich op een vakje vijf of meer legers bevinden wordt dit permanent onderdeel van het Dode Land. De betreffende legers verspreiden zich (wat een kettingreactie tot gevolg kan hebben) en trekken verder richting het Zwartjuk, de centrale plek op het bord. Dood Land betreden kost een speler een levenspunt of het bewegen van het ondergangsfiche. Ook kunnen er in plaats van avonturenkaarten bedreigingskaarten tevoorschijn komen. Als de opdracht hierop niet tijdig wordt uitgevoerd breekt er additioneel onheil los. Hoewel de spelers zich dus primair moeten richten op de scenariokaarten, zullen ze er ook voor moeten waken dat de bedreigingskaarten en het oprukken van het Dode Land hun missie niet te veel bemoeilijken.
‘Die Zwerge’ zit gedegen in elkaar, is leuk om te spelen en is met een speeltijd van ongeveer een uur zeer toegankelijk. Qua spelmechanismen alleen heeft het weinig om zich van de reeds bestaande coöperatieve spellen te onderscheiden, maar de auteurs zijn er goed in geslaagd om het thema in het spel te integreren. Het speelbord, de speelfiguren en de kaarten die gebeurtenissen uit het boek weergeven dragen bij tot een sfeervol geheel. Met name voor fans van het boek is ‘Die Zwerge’ dan ook een aanrader! Ugur Donmez
Die Zwerge, Michael Palm & Lukas Zach, Pegasus Spiele, 2012 – 2 tot 5 spelers vanaf 12 jaar, 60 minutenxxtop

29.10.11 Net zoals in het gelijknamige bordspel wagen we ons aan de bouw van de grootste kathedraal ter wereld, maar dit keer hebben we slechts een pak kaarten tot onze beschikking om dit doel te bereiken. De karakters klinken al vertrouwd: Aliena en Tom Builder zijn in ieder geval weer van de partij! Los van deze namen en de illustraties op de kaarten speelt het thema eigenlijk geen rol. De kathedraal krijgen we dan ook helemaal niet te zien, die figureert enkel in de blurbtekst op het doosje. In de stapel zitten vijf handwerkers van iedere speler en nog 15 neutrale kaarten. De stapel wordt verdeeld onder de deelnemende spelers, die vervolgens gaan proberen om er slagen mee te winnen. Om de beurt gooien de spelers een kaart op, en de slag wordt zoals gebruikelijk gewonnen door de speler die de hoogste kaart heeft uitgespeeld. Maar dan komt het: als de hoogste kaart van de slag een handwerkerskaart in een spelerskleur was, wint de speler die met die kleur speelt, en dat hoeft dus niet automatisch de speler te zijn die de kaart ook heeft uitgespeeld! Zo kun je een andere speler dus een slag met slechte kaarten in de maag splitsen, als je toevallig een hoge handwerker in zijn kleur op je hand hebt. Als alle kaarten gespeeld zijn worden er punten uitgedeeld: iedere gewonnen handwerker in de eigen spelerskleur is een punt waard, en iedere gewonnen grondstofkaart levert de afgebeeld grondstof op. Dit wordt per grondstof bijgehouden met kaarten die de spelers op 0, 1, 2 of 3 kunnen draaien. De grondstoffen kunnen op hun beurt weer omgezet worden in punten, mits de speler daar de juiste handwerker voor heeft. Een mörtelmischer kan bijvoorbeeld zand omzetten in twee punten. Wie geen zand heeft, heeft niks aan de mörtelmischer, maar wie geen mörtelmischer heeft kan zijn zand altijd bewaren voor een volgende ronde (er zijn er 9 of 10). Dit is dus slagen winnen met een twist; de kaarten hebben geen vaste waarde, maar hangen af van je persoonlijke omstandigheden. De werkzeugmacher kan metaal veranderen in 5 punten, wat natuurlijk hartstikke fijn is als je metaal hebt, maar volstrekt zinloos als je het niet hebt. Ook het feit dat een andere speler jou een slag kan laten winnen die je helemaal niet wilt hebben, zonder dat je je daar tegen kan wapenen, is zeer frustrerend. Wie dit spel speelt met ervaren en gehaaide spelers zal zien dat de scores erg laag blijven omdat niemand elkaar wat gunt. Door de benodigde dubbelklapper (juiste handwerker plus juiste grondstof) en de grote invloed van andere spelers die jouw handwerkers gedeeld hebben gekregen heeft Het Lot een te grote rol in het spel. Dit levert een even toevallig als frustrerend kaartspel op. Voor een kaartspelletje is het met 60 minuten ook niet echt kort: met 30 minuten meer heb je het gelijknamige bordspel gespeeld, dat in alle opzichten superieur is. Natuurlijk is het geen eerlijke vergelijking, kaartspel versus bordspel. Maar door het kaartspel dezelfde titel te geven ligt die vergelijking wel voor de hand, en tja, die pakt wat ongunstig uit. Het riekt allemaal een beetje naar 'meeliften op het succes van'. Barbara van Vugt
Die Säulen der Erde - Das Kartenspiel, Michael Rieneck, Kosmos, 2010 - 3 of 4 spelers vanaf 10 jaar, 60 minutenxxtop

17.10.11 Ontbossing en overbevolking bedreigen onze aardbol! Eerstgenoemde zorgt voor vreselijke overstromingen, en laatstgenoemde voor gevaarlijk fanatisme. Jaaa, dat klinkt bekend, stond daar niet laatst nog een beschouwing over in het wetenschapskatern van de weekendkrant? Hoewel Deluges (deluge = zondvloed) zich afspeelt ettelijke duizenden jaren voor het begin van onze jaartelling klinkt het thema verrassend actueel. Iedere speler beheert een beschaving, die iedere ronde bossen kapt en mijnen leeghaalt, en zich na gedane zaken ook nog voortplant. Wanneer de bossen en mijnen uitgeput zijn is er voor de uitgedijde bevolking niks meer te doen, en iedere burger die een ronde lang niks gedaan heeft verandert in een gevaarlijke fanaticus. Hebben zij de meerderheid, dan is voorgoed de controle over het gebied verloren. Hoe meer volledig ontboste gebieden er zijn, hoe verder het water stijgt, en wanneer een kritische grens wordt overschreden volgt een overstroming. Dit gebeurt drie keer in het spel: de eerste keer overstromen alleen de eilanden, de tweede keer ook de kust, en de derde keer de rest. De spelers proberen in de tijd die ze hebben tot Het Onvermijdelijke, hun sporen na te laten. Ze kunnen schepen bouwen om andere continenten te ontdekken, legers stichten die burgers van de medespelers tot slaven kunnen maken, en hunebedden oprichten om zo hun plek op te eisen in de geschiedenisboekjes. En ze kunnen proberen de onafwendbare ramp tenminste uit te stellen. Burgers, het is algemeen bekend, moeten minstens met zijn tweeën zijn om een derde exemplaar op te leveren, dus wie zijn bevolking goed spreidt kan zo de groei binnen de perken houden. Bomen planten zich op dezelfde wijze voort, hoewel dat niet helemaal is zoals we dat bij biologie geleerd hebben: als er twee bomen in een vakje staan levert dat een extra boom op. Volledige ontbossing wordt dus voorkomen door duurzaam bosbeheer. De tegenstander die niet volgens FSC richtlijnen verbouwd heeft zal echter jaloers en hebberig langs het prikkeldraad staan te loeren, dus wie goed zorgt voor zijn eigen gebied stelt zich daarmee kwetsbaar op! Als de aarde niet meer te redden is stappen de spelers uit hun penibele rol en worden de punten geteld. Gebouwde hunebedden leveren punten op, ook al liggen ze inmiddels onder de zeespiegel, en er zijn nog bonuspunten voor de meeste dit, dat, zus en zo. Hoewel het spelidee leuk is, komt het niet helemaal uit de verf. Er zitten wat chaotische momenten in het spel: spelers oogsten in hun bossen en mijnen, en hebben daarbij al moeite van zichzelf bij te houden welke burger nou wat geoogst heeft, welk bos er uitgeput is, of welke burger er in een fanaticus moet veranderen omdat hij niks heeft kunnen doen, laat staan dat ze overzicht hebben over hun medespelers. Daarna mag iedereen door elkaar schreeuwen, dat heet 'handelsfase'. De mijnen leveren namelijk een blokje op in de kleur van het continent waar ze zich bevinden, dus niet iedereen heeft toegang tot alle kleuren. Degene met de luidste stem of langste adem weet de blokjes in de juiste kleur te verzamelen, de rest denkt 'oh, nou laat dan maar'. Het hebben van verschillend gekleurde blokjes is niet noodzakelijk, maar wel heel handig: bij het kopen van legers of bouwwerken betaal je minder naarmate je meer verschillende grondstoffen gebruikt, bijvoorbeeld vier verschillende blokjes, maar 10 blokjes van dezelfde kleur! Verder heeft het naderende onheil een lange aanloop maar een steile piek: de eerste rondes denk je dat die aardbol nóóit zal overstromen, maar op een bepaald moment is de ondergang niet meer te stoppen en duikelen de beschavingen keihard de ellende in. Hierdoor kan het gebeuren dat een speler opeens vast zit: vakjes die door fanatici beheerst worden mag je niet oversteken, en zonder de juiste grondstoffen kom je ook niet aan een schip om elders opnieuw te beginnen. Het geheel is een chaotisch en ongebalanceerd spel, dat ook nog eens vrij lang duurt. Barbara van Vugt
Deluges, Guillaume Besançon & Jean-François Marchal, Le Joueur, 2010 - 3 tot 4 spelers vanaf 15 jaar, 90 minutenxxtop