xxxx xxxx

Toledo
Auteur: Martin Wallace
Uitgever: Kosmos
Jaar: 2008

recensie door
x
Zwaarden smeden, eventueel met edelstenen ingelegd, en ze op een holletje naar het kasteel brengen; dat is de opdracht die de twee tot vier spelers in Toledo te vervullen hebben. Wie goed z'n best doet, heeft het waardevolste zwaard bij het heft of de kladden, en op deze manier een grotere kans om op punten te winnen. Iedereen beschikt over vijf speelfiguren die in de katedraal beginnen; het geloof wordt van oudsher met het zwaard uitgedragen nietwaar. Een enkele weg voert naar het eindpunt, waarbij de route in negentien vlakken is onderverdeeld.
x
Drie ervan zijn al op het speelbord voorbedrukt, maar de meeste moeten nog worden belegd met werkplaatsen die van de spelers zelf moeten komen als mogelijke actie in een beurt.  De werkplaatsen komen in vier soorten: staal, edelstenen, smidse, en duel, allen in tweevoud, waarop voor een of voor twee speelfiguren plaats is. Op het bord zijn twee tavernes en een atelier voorbedrukt die elk aan twee speelfiguren plaats biedt.
x
Door het uitspelen van een of meerdere cijferkaarten wordt een eigen speelfiguur bewogen, met de beperking dat de tweede en elke volgende uitgespeelde kaart dezelfde waarde moet hebben als de eerstuitgespeelde. Lege velden mogen worden overgeslagen - maar worden wel meegeteld -alleen mag er niet op worden geëindigd. De cijferkaarten zijn er in de waarden 1 tot en met 6.
x
x
Eenmaal bij een werkplaats aangekomen kunnen de grondstoffen voor een zwaard worden gehaald: ijzer, en voor een duurder te smeden zwaard ook edelstenen. Is de werkplaats van eigen makelij dan mag de grondstof zondermeer worden gepakt; in het andere geval moet de eigenaar worden betaald: met een cijferkaart. Afhankelijk van de positie op de route kost dit een kaart met waarde 1, 3 of 5.
x
Bij de smidse worden deze materialen dan omgezet in een zwaard. Welk zwaard het wordt, bepaalt de speler zelf aan de hand van de uitliggende en te smeden zwaarden; wordt het een kleintje van 2 punten dat slechts een ijzer nodig heeft, of gaan we voor het zwaard van Excalibur, dat vier ijzer en vier edelstenen nodig heeft maar wel 15 punten kan opleveren?
x
Het smeden op zich is echter niet voldoende; de punten voor een enkel zwaard kunnen pas ten volle worden geclaimd als een eigen speelfiguur in het Alcazar is aangekomen. De tijd dringt bovendien, want wanneer een speler drie van zijn figuren in het kasteel heeft weten te zetten, is het spel afgelopen.
x
Onderweg kan een speler in het atelier met cijferkaarten nog schilderijen - ook weer kaarten - kopen, die directe punten opleveren. De kaartenstapel van dit atelier loopt in waarde af, dus ook hier geldt dat vroege vogels er meer en betere vruchten plukken.
In de taverne kunnen kaarten worden bijgepakt.
x
Als een plek bezet is, moet een speler nog een cijferkaart spelen om ergens anders terecht te komen waar nog wel plek is, maar hij kan ook besluiten om de confrontatie aan te gaan en proberen deze plek te bevechten door middel van een duel. In dat geval worden na elkaar drie cijferkaarten van de blinde stapel getrokken; op elk van deze kaarten staat onderin een gekleurde afbeelding van twee schermende figuren. Soms is de linkerfiguur, de aanvaller, uitgelicht, soms de verdediger. Wanneer er twee keer eenzelfde figuur, aanvaller of verdediger, is uitgelicht, heeft die speler het duel gewonnen, zo simpel ligt het. De verliezer gaat met zijn speelfiguur in kwestie terug naar de kathedraal.
x
Dit hoeft helemaal niet zo erg te zijn omdat het speelbord slechts eenrichtingsverkeer kent en teruggaan naar een vorige werkplaats er niet inzit anders dan een figuur als actie in een beurt terug naar de kathedraal te bewegen.
x

Bij de werkplaats ‘duel’ kunnen duelfiches in drie verschillende kleuren worden gehaald; deze vergroten de winstkansen in een duel: wanneer nu een kaart wordt getrokken, wordt in eerste instantie naar de kleur gekeken. De speler die een duelfiche van deze kleur heeft, heeft deze slag gewonnen. Pas in tweede instantie, wanneer beide of geen van beide spelers dit fiche heeft, wordt naar de uitlichting gekeken om de uitslag te bepalen.
Een vierde fiche geeft de mogelijkheid om eenmalig in een bewegingsbeurt van je cijferreeks af te wijken; door deze flexibiliteit zadelt dit fiche je wel meteen met twee minpunten op.


x
Wanneer een speler drie figuren naar het Alcazar heeft gebracht, hebben de andere spelers nog een beurt, en hierna worden de punten geteld: de zwaarden in het Alcazar de volle mep, en nog niet afgeleverde zwaarden de helft. Per twee edelstenen is er nog een punt; de schilderijkaarten zijn hun aangegeven punten waard.
x
x
In het begin van het spel zal een speler geneigd zijn om eerst zijn werkplaatsen ijzer en edelstenen op het bord te leggen, ergens aan het begin van de route, om er daarna met een speelfiguur naar toe te gaan, en zo aan de grondstoffen voor een zwaard te komen zonder er bij de buren met een cijferkaart voor te moeten bijbetalen. Verderop het pad is er dan plaats voor de smidse. Maar niet alle werkplaatsen kunnen worden gelegd; het is onvermijdelijk dat de spelers bij elkaar op visite moeten, en ook dat de reeds bezette plekken populair zijn bij een andere speler die hiervoor wel een kansje in het duel zal moeten wagen.
x
x

Natuurlijk kan een speler ook besluiten om alvast kaarten te gaan verzamelen, om daarna in een aansluitende reeks van tweeën, drieën, of andere uit te spelen waarden het bord af te lopen. Maar dan heeft hij waarschijnlijk wel een minderheid in eigen werkplaatsen op het bord, waardoor hij vanzelf meer kaarten kwijt is omdat ie bij ‘vreemde’ werkplaatsen boodschappen doet.
x
Een plaats bezet houden die populair is en een speler aan een gewenst item helpt, is een goede manier om de medespelers dwars te zitten, zeker wanneer de positie is versterkt met een of meerdere duelfiches. En zelfs dat kleine ‘2’ zwaard kan tegen het eind van het spel het verschil maken tussen winnen en verliezen. De druk op de ketel houden door speelfiguren naar het Alcazar te bewegen, ook al is er geen tegenwaarde in zwaarden, is een ander goed alternatief en zeker aan te bevelen tegen spelers die wat al teveel kaarten zitten te verzamelen voor de eindsprint. x
x
'Toledo' is een dynamisch familiespel met aardige tactische mogelijkheden waardoor de veelspeler er ook genoegen aan zal beleven. Eenvoudig, luchtig, snel, en toch weer zo’n spel met van die plannetjes in je hoofd! Het is alleen jammer dat het drukke bord desondanks een wat fletse uitstraling heeft en accenten mist. Ach, is het ooit helemaal naar ieders zin?
© 2008 Richard van Vugt

Toledo, Martin Wallace, Kosmos, 2008 - 2 tot 4 spelers vanaf 10 jaar, 45-60 minuten
x
Lees ook de
x
x
x