xxxx xxxx

Pandemic
Auteur: Matt Leacock
Uitgever: Z-Man Games
Jaar: 2008


recensie door

x
De wereld moet worden gered! Dodelijke virussen waren rond, en het is aan ons spelers om dit gevaar als team te lijf te gaan. Dit wordt natuurlijk een precieze en militaire operatie, waarbij we hopelijk op tijd allerlei vervaarlijke vogelgriep, kreperende kuikenpest of mortale mierehoest de kop in weten te drukken en ten paleize van de Wereldpresident en zijn vrouw worden uitgenodigd om er een weekje te gast te zijn als dank voor de inspanning. Ach, we verzinnen zelf maar een beloning; de spelregels houden het slechts bij het schetsen van het gevaar. Op de ons bekende wereldkaart staan diverse wereldsteden, die door een netwerk van lijnen met elkaar zijn verbonden. Via deze lijnen verspreidt het virus zich, en wij als spelers bewegen via dezelfde lijnen of vliegen een stukkie verder.
xx
Aan het begin van het spel treffen we al het een en ander aan ongemak aan op het bord; dit wordt bepaald door drie keer drie infectiekaarten te trekken waar een stad op staat. Op de eerste drie getrokken steden worden drie ziekteblokjes gelegd, op de tweede drie twee, en op de laatste drie steden komt elk een ziekteblokje in de kleur van de onderhavige stad. Op deze manier wordt het imminente gevaar van de vier verschillende virussen alvast op de kaart gezet. Alle spelers beginnen in Atlanta, waar ook al een onderzoekscentrum staat en zijn, afhankelijk van het aantal deelnemende spelers, uitgerust met twee, drie of vier stedenkaarten; dit zijn de bewegingsmogelijkheden.
xx
xx
In een beurt kan een speler vier acties uitvoeren, waarvan de eenvoudigste naar een aangrenzende stad bewegen is. Maar van de kaarten op zijn hand kan hij er ook een afgeven als dit bijvoorbeeld een kaart is van de stad waar zijn pion staat; dan mag hij zijn pion naar een willekeurige stad bewegen. Of als hij bij een onderzoekscentrum staat, mag hij naar een willekeurig ander onderzoekscentrum op het bord.
xx
xx
Dit is allemaal nodig om met liefst zo veel mogelijk overblijvende acties de ziektes de kop in te drukken: voor een actiepunt kan een speler een ziekteblokje bij een stad weghalen. Aan het eind van zijn beurt trekt hij vervolgens twee nieuwe stedenkaarten, maar  er moeten ook nog infectiekaarten worden getrokken om te zien waar nieuwe infectiehaarden ontstaan of bestaande zich uitbreiden. De totaal te trekken infectiekaarten wordt met een marker weergegeven op een infectierij die aan het begin op ‘2’ staat. Bij de steden van de getrokken infectiekaarten wordt een blokje gelegd; overschrijdt dit aantal de drie dan is er sprake van een uitbraak en worden alle aangrenzende steden ook nog eens besmet: er wordt er een blokje in de kleur van de oorspronkelijke stad gelegd; de infectiekaarten komen op een aflegstapel. Ook kan een uitbraak een lelijke kettingreactie tot gevolg hebben als ook de aangrenzende steden meer dan drie blokjes krijgen en daar ook een uitbraak plaatsvindt.
xx
Elke speler heeft aan het begin van het spel via een kaart een rol toebedeeld gekregen: hospik, regelaar, wetenschapper, onderzoeker of uitvoerder. Elke rol heeft zijn eigen specifieke eigenschappen; zo mag de hospik in elke stad die hij onder handen neemt alle ziekteblokjes van een kleur weghalen, en alle bekende virussen ter plekke gratis, dus zonder er een actie aan te spenderen, behandelen. De regelaar kan pionnen van andere spelers bewegen, en zelfs pionnen voor een actiepunt naar een andere stad vliegen. Dit soort zaken helpt goed als de spelers als team optreden en optimaal gebruik maken van de mogelijkheden van hun rol.
xx
In de stedenstapel zitten ook nog wat speciale kaarten, die goed van pas komen als het erom gaat spannen. Zo laat de kaart ‘Forecast’ een speler de eerste zes kaarten van de infectiestapel inzien, die hij op een door hem te kiezen volgorde terug mag leggen. Een kaart die voor een fatale uitbraak zou zorgen, kan dan even onderop worden gelegd, waarbij in de tussentijd door iedere speler koortsachtig wordt gewerkt om er de blokjes te verminderen. Tegen de tijd dat deze kaart dan wordt gedraaid, is het gevaar dan misschien al geweken.
xx
Maar om het allemaal nog moeilijker te maken, zitten er in de stapel stedenkaarten vier tot zes epidemiekaarten die de boel meteen nog een graadje erger maken: de marker op de infectierij gaat met een veld omhoog, waardoor er nog dezelfde beurt mogelijk meer infectiekaarten moeten worden getrokken, maar er komt ook direct een stad bij die met drie ziekteblokjes wordt uitgerust. De infectiekaart die dit moet uitwijzen wordt onder van de infectiestapel getrokken. Hierdoor is deze stad al meteen een mogelijke oorzaak van een uitbraak als er nog een blokje bij moet worden gelegd.
xx
Dat de extra stad van onder de infectiestapel moet worden getrokken, heeft een goede reden, omdat als derde gevolg bij een epidemie de aflegstapel van de infectiekaarten wordt geschud, en bovenop de trekstapel worden gelegd! Op deze manier worden gaandeweg het spel steeds vaker dezelfde steden getrokken, en wordt de kans op een pandemie ook groter omdat de diverse uitbraken elkaar steeds sneller opvolgen en de bestrijding en zelfs beheersbaarheid ervan drastisch afneemt.
xx
De stedenkaarten kunnen ook op een andere manier worden gebruikt: om een vaccin te ontwikkelen. Met vijf dezelfde kleuren én de pion in een onderzoekscentrum is het eerste deel van de strijd gewonnen; nu kan elke speler er een actie aan besteden om de ziekte de kop in te drukken. Als deze helemaal van het bord is verdwenen, dan is de ziekte uitgeroeid en kan ook niet meer opduiken.
xx

Nou, zie dit alles maar eens onder controle te krijgen! De tijd schrijdt voort, en bij acht uitbraken die ook met een marker worden bijgehouden, is het Schluß, Ende, aus en alles verloren, de mensheid zoals wij die kennen heeft opgehouden te bestaan. Maar dit is ook het ordinaire geval als de stedenkaartenstapel op is, dus opschieten en goed samenwerken is het devies! Want Pandemic is een spel dat de spelers als team tegen het spelsysteem spelen; er zijn geen individuele winnaars of verliezers.
Het spel is gewonnen op het moment dat voor elk van de virussen een vaccin is ontwikkeld.

xx
xx
xx
Overleg tussen de spelers is beslist nodig en noodzakelijk om alles in goede banen te laten lopen. Het is leuk om te zien hoe betrokken de spelers zijn bij het gevaar van een mogelijke uitbraak, en de reactie als er een epidemiekaart wordt getrokken. ‘Het is toch allemaal wat en dat het zomaar kan gebeuren, maar gelukkig hebben we er zelf geen last van’; dat is het positieve gevoel aan tafel.
xx
De interactie is groot, maar op een andere manier; er wordt veel gezamenlijk overleg gevoerd: 'Als jij nou de charter naar Delhi neemt, dan kan ik je als researcher die kaart van Parijs geven. Edwin bouwt ondertussen een onderzoekscentrum ergens bij jou in de buurt waar je dan volgende beurt het blauwe vaccin kunt aanmaken. Barbara is medic, en veegt dan in haar beurt een paar gevaarlijke punten schoon, want in San Francisco is de situatie tamelijk precair. Nu maar hopen dat we niet nóg een epidemie krijgen...’
xx
‘Pandemic’ is een geslaagd teamspel, eigenlijk het eerste dat werkt en leuk is, en origineel bovendien. Het mechanisme waarmee de dreigende pandemie wordt aangestuurd is vernuftig gevonden.
De illustraties zijn in de zo typisch ‘Amerikaanse school’ stijl; ook de collage van de cover is zeer traditioneel. Maar de uitvoering is perfect en voorlopig is het spel telkens weer een spannend avontuur! ‘Iemand nog suggesties? O.K., let’s roll; Thunderbirds are GO!’
© 2008 Richard van Vugt

Pandemic, Matt Leacock, Z-Man Games, 2008 - 2 tot 4 spelers vanaf 10 jaar, 45 minuten


x
Lees ook de
x
x
x