xxxx xxxx

Pergamon
Auteur: Stefan Dorra & Ralf zur Linde
Uitgever: Eggertspiele / Amigo
Jaar: 2011

recensie door
x
Wat doe je als een land militair is verzwakt, er maatschappelijke chaos heerst en het overal in de beschaafde wereld te boek staat als ‘de zieke man van Europa’? Vele opties staan open, maar plunderen is er wel een van. Dat dat georganiseerd en onder culturele vlag gebeurt, maakt het nog niet minder laakbaar. In de negentiende eeuw was dit de normale gang van zaken, superioriteitsgevoelens voerden de boventoon en samen met een oprechte interesse in de oudheid werden overal expedities uitgezonden die vervolgens met de prachtigste schatten naar huis kwamen welke vervolgens werden tentoongesteld.
Natuurlijk moeten voordat een expeditie van start gaat eerst de benodigde gelden worden verzameld, en bovendien zijn er meerdere expedities die elkaar beconcurreren.
De speler die er na twaalf ronden in is geslaagd tentoonstellingen met de meeste bezoekers te trekken, heeft gewonnen.
x
Elke ronde begint met het plaatsen van vijf artefacten die op het expeditieveld uitgegraven kunnen worden. De artefacten zitten afhankelijk van hun anciënniteit dieper of minder diep in de grond en worden op deze manier over het expeditieveld verdeeld.
x
x
Daarna wordt bepaald hoeveel gelden de anonieme geldschieters deze ronde als onderzoeksgelden ter beschikking willen stellen. Dit wordt gedaan aan de hand van telkens twee nieuw getrokken kaarten uit een kaartenstapel die op de rugzijde het bereik aangeeft; de grijs gedimde muntstukken zijn de mogelijke gelden, waarbij de goudgele muntstukken het minimum uit te keren bedrag laten zien.  Dit bedrag is het totaal en geldt voor alle expedities; het zal dus op enige manier tussen de spelers moeten worden verdeeld.
x
x
Dit gebeurt doordat elke speler, in spelersvolgorde, zijn speelfiguur ergens in een speciale onderzoeksgeldenrij zet die het te incasseren bedrag aangeeft en tegelijkertijd de maximumdiepte waarop mag worden gegraven. Hierna wordt de rij van rechts naar links afgewerkt en mag elke speler het bedrag aan goud pakken om er vervolgens een uitgraving mee te doen, of het voor een latere ronde bewaren. Wanneer hij iets wil uitgraven, betaalt hij het betreffende bedrag en mag alle artefacten uit die rij nemen.
x
Maar er kan maar zoveel geld worden uitgekeerd als de kaarten aangeven, die pas worden opengedraaid wanneer alle spelers hebben ingezet. Dat betekent dat een speler misschien liever niet links achter een of meerdere andere spelers wil staan als het risico hem te groot dreigt te worden dat ie helemaal geen geld meer krijgt. Er is een extra incentive voor de goklustige speler: als ie toch helemaal links gaat staan, dus eigenlijk helemaal achteraan bij de gelduitdeling, mag ie niet alleen datgene waar hij voor heeft ingezet, voorzover beschikbaar, maar ook het eventuele surplus van de onderzoeksgelden.
x
Van jaren in de grond liggen worden de meeste zaken niet beter; het is al moeilijk om onder domesticale omstandigheden een glas of kopje ongeschonden uit de afwas te krijgen dus is het niet verwonderlijk dat de artefacten als breuk uitgegraven worden, telkens per twee verschillende helften. Om deze te kunnen tentoonstellen zullen ze weer met een passende helft moeten worden verenigd, dus gaandeweg hebben de spelers diverse verzamelde artefacten als scrabbleletters voor zich liggen. Er mogen er echter maar drie worden meegenomen naar een volgende ronde zonder daarvoor extra te moeten betalen en aangezien geld toch wel schaars is, gebeurt dit niet al te vaak.
x
x
Wanneer een speler een reeks van artefacten aan elkaar heeft weten te breien en tot een tentoonstelling besluit, telt hij de punten van elk compleet artefact op en plaatst in het museum een marker op dit totaal. Voorlopig krijgt hij alvast een bezoekersfiche voor de inspanning, wat overeenkomt met een punt. Een speler kan drie tentoonstellingen tegelijk houden. Elke keer als een speler een tentoonstelling inricht, worden de markers van alle reeds aanwezige tentoonstellingen die minder groot, dus lager in waarde zijn, met een omlaag gebracht, ook die van de eigen tentoonstellingen!
x
x
Vier keer in het spel is er een waardering van het museum. Elke speler krijgt dan zoveel bezoekers/punten als zijn marker daar aangeeft. Ook worden er dan speciale artefacten gewaardeerd; de speler die daarvan het oudste exemplaar bezit krijgt nog eens twee extra punten uitgereikt. Daarna worden alle tentoonstellingen pardoes flink minder waard volgens de opgave bij de desbetreffende ronde. Na de twaalfde ronde is er nog een bonus voor de drie spelers die het oudste artefact evah in hun tentoonstelling hebben, maar deze bonus kan dus ook telkens bij dezelfde speler terecht komen. Hierna worden de bezoekers/punten geteld en is de winnaar bekend.
x
x
x
Het leukste element van het spel is het inzetten van de eigen speelfiguur op de onderzoeksgeldrij, de spanning of er wel genoeg geld in de kas zit en of een speler niet net datgene voor z’n neus wegkaapt ziet dat hij zelf ook net wilde hebben. Een afgravingsrij wordt interessanter wanneer er ronde na ronde meer artefacten komen te liggen; het is soms beter om niet elke ronde iets te willen hebben maar het geld achter de hand te houden voor een betere gelegenheid maar dan wel te zorgen dat er dan als eerste gegraven kan worden om een mooie verzameling en dus tentoonstelling te kunnen maken.
x
x
‘Pergamon’ is een verzamelspelletje dat met een minimum aan elementen is opgepept. De uitvoering van het spel is aan de saaie kant en maakt weinig ‘yes!’ los; dit geldt voor zowel de illustraties als de grafische vormgeving. De onderzoeksgeldkaarten, het inzetten van de speelfiguur, de tentoonstellingen; het is allemaal heel overzichtelijk maar maakt dat het ook aan de oppervlakte blijft hangen en weinig aantrekkingskracht heeft, een factor dat een spel toch moet hebben om telkens weer uit de kast te worden getrokken om gespeeld te worden.
Voor families en spelers die een keer niet al te ‘diep’ willen spelen is ‘Pergamon’ een aardige keus; alle anderen hebben meer aan een al dan niet all inclusive verblijf elders.
© 2011 Richard van Vugt

Pergamon, Stefan Dorra & Ralf zur Linde, Eggertspiele / Amigo, 2011 – 2 tot 4 spelers vanaf 10 jaar, 45 minuten
x
x
x