xxxx xxxx

Palais Royal
Auteur: Xavier Georges
Uitgever: Hans im Glück
Jaar: 2008

recensie door
x
Macht, daar gaat het om in het leven vinden sommigen, en ook in dit spel wordt dit weer eens duidelijk. Ditmaal moet deze macht worden vergaard door het inpalmen van invloedrijke edelen, die zich ophouden in de tuin van een Koninklijk Paleis. Zoals het edelen betaamt, houden zij zich daar met niet meer bezig dan wat wandelen en keuvelen. In het bijbehorende paleis is het echter een drukte van belang, en zijn talloze dienaren bezig de edelen naar binnen te lokken, naar de ‘hoven’ van de verschillende spelers, ter vergroting hunner macht en aanzien. Zoals het aan elk hof gebruikelijk is, gaat alles via een wisselende mix van steekpenningen, zegelgelakte brieven en achterklap.
x
De paleistuin bestaat uit een speelbord waarop 36 van de 42 mogelijke fiches met edelen worden geplaatst. Op deze fiches staat aangegeven wat er nodig is om ze binnen te halen: een aantal paarse en/of blauwe zegels en een hoeveelheid geld. Verder staat op het fiche wat het oplevert: het aantal punten, en mogelijk een privilege.
Het eigenlijke spel speelt zich af in de overige delen van het paleis, dat bestaat uit negen ruimtes weergegeven door kleinere speelbordjes, die willekeurig in een raster van drie bij drie onder de tuin worden uitgelegd. Iedere speler krijgt dienaren in de eigen spelerskleur die in de ruimtes ingezet worden om de bijbehorende acties uit te voeren, en hopelijk ook de nodige edelen te scoren.
x
xx
Een spelersbeurt bestaat uit het inzetten van dienaren en vervolgens afwerken van de negen ruimtes. Is de speler daarmee klaar, dan is de volgende speler aan de beurt. Als de startspeler in zijn beurt nog twaalf of minder edelen in de tuin aantreft wordt er nog precies één ronde gespeeld. Daarna is het spel afgelopen.
x
In zijn beurt kijkt een speler eerst hoeveel dienaren hij heeft staan op het ‘Ehrenhof’, een plein voor het paleis. Zoveel dienaren mag hij deze beurt vanuit zijn voorraad inzetten; deze worden op de toegangspoort geplaatst.
x
Vervolgens kijkt de speler hoeveel vakjes zijn dienaren in totaal door het paleis mogen verplaatsen, dit wordt bepaald door het aantal dienaren in het trappenhuis. Het verplaatsen mag horizontaal of verticaal.
x
Nu wordt het tijd om te incasseren: geld, en wel net zoveel als er eigen dienaren op de munt staan.
x
Voor het aanwerven van de edelen zijn ook zegels vereist; het aantal dat ter beschikking staat wordt bepaald door dienaren op de kamer van ‘Madame de Pompadour’ waar paarse zegels worden verkregen en van het ‘Kabinet van de Koning’ waar de blauwe zegels kunnen worden geclaimd. Het aantal van beide zegels wordt slechts vastgesteld en onthouden.
x
x
Geld en zegels hebben we nu tot onze beschikking; tijd om te oogsten. Maar voor elke edele die er aangeworven wordt, moet er ook een dienaar in het kantoor staan. Is dat ook in orde, dan worden er een of meer edelen uit de tuin gevist; het geld wordt betaald, en de dienaren uit de vertrekken die de benodigde zegels verzorgd hebben moet de speler terug nemen in de eigen voorraad, evenals een dienaar uit het kantoor. Aardig aspect in economisch moeilijke tijden: de edelen worden steeds goedkoper, want iedere lege plek in de paleistuin rondom een edele geeft één geld korting.
x
Voor iedere dienaar op het kaartje ‘Achterdeur’ kan de speler net zoveel privilegekaartjes pakken en bekijken als hij daar dienaren heeft staan. Voor elk kaartje dat hij wil houden moet hij een dienaar terug in zijn voorraad nemen.








De kaartjes zijn altijd positief: extra geld, punten, zegels of bewegingspunten, waarvoor bij het uitspelen vaak wel betaald moet worden.
x
x x x
x

Tenslotte is er nog de ‘Kardinaal’. Wie hier de meeste dienaren heeft staan, wint de meerderheid in die ruimtes waar dit een rol speelt. In een aantal ruimtes, aangegeven met een krans, kijkt de speler of hij daar tijdens zijn beurt de meerderheid heeft. Is dit het geval dan krijgt hij in die beurt in die ruimte een extraatje: één geld, of één extra zegel. Is de stand gelijk, dan is de meerderheid bij de ‘Kardinaal’ bepalend. Is dit nog steeds gelijk, dan is het gewoon jammer: geen bonus.
x
xx

Het kiezen van een edele is een delicate zaak. Niet alleen het aantal punten is zaligmakend; sommige edelen bieden weliswaar minder punten, maar stellen daar een privilege tegenover zoals iedere beurt twee extra geld, of een extra zegel. Dit is niet onbelangrijk, want tijdens het spel is aan alles zo’n beetje gebrek.
x
Ook de positie waar een edele in de paleistuin staat kan bepalend voor de keuze zijn: voor elke weggenomen edele aan de rand van het bord wordt er een dienaar in de eigen kleur gezet. Aan het eind van het spel wordt per zijde gekeken welke speler er de meerderheid heeft, en dit levert extra punten op. Deze punten worden opgeteld bij de punten van de verzamelde edelen, plus eventueel nog punten van de privilegekaartjes. Wie de meeste punten heeft, is de machtigste in het land, en winnaar!
x
x
x

Zoals vaker bij bordspellen is het thema ‘Palais Royal’ er duidelijk later opgeplakt. Echter, er staat tegenover dat het thema er niet toe doet zolang het spel maar goed genoeg is. En dat is zo in dit geval. Bovendien is het weer eens wat anders om zegels en edelen te verzamelen, in plaats van met hout, zand, of ijzer in de weer te zijn. De vormgeving van Michael Menzel maakt het ook weer erg sfeervol aan tafel.
x
x

‘Palais Royal’ bestaat uit een verfrissende mix van bestaande spelmechanismen, die goed speelbaar is in iedere bezetting. We plaatsen werkers, we proberen meerderheden te verkrijgen, maar bovenal is iedere speler bezig zijn eigen puzzel zo goed mogelijk op te lossen en verder te optimaliseren. Veel bewegingspunten, veel geld, veel zegels hebben we nodig, en dat niet alleen deze beurt, maar ook de volgende. De edelen die privileges geven blijken dan ook onontbeerlijk te zijn, en zijn dan ook typisch als eerste weg.

x
xx
Doordat de spelers bezig zijn hun eigen motortje draaiende te krijgen en te houden, biedt ‘Palais Royal’ een minimum aan directe interactie. Er is dan wel de bonus voor de meerderheden in de ruimtes of aan de randen van het bord,  maar dit zal meestal niet leiden tot grote ‘gevechten’. Ook het ‘weglopen’ van een speler doordat hij al in een vroeg stadium regelmatig de dikke ‘negenpunters’ weet te pakken is lastig of niet tegen te gaan door de anderen. Dit kan spelers afschrikken, maar kan gezien worden als een kenmerk, geen nadeel van ‘Palais Royal’.  Aardig aspect is verder nog de variatie van het spel: de edelen zijn ieder spel anders en liggen op andere plekken, en ook het paleis zal ieder spel anders zijn ingedeeld. Waar een strategie van privileges en meerderheden verzamelen vaststaat, daar zorgt de tactische uitwerking toch telkens opnieuw voor een uitdaging.
x

Valt er verder dan niks aan te merken? Jawel, op de eerste plaats wordt het lastig als een speler een telfoutje heeft gemaakt of zich heeft bedacht; de dienaren staan dan al dusdanig verspreid dat het lastig is om dit te terug te draaien, laat staan dat dit te controleren is door de andere spelers. Verder is dit typisch zo’n spel waarbij vooruit plannen vrijwel onmogelijk is. Is de beurt over, dan is het vooral afwachten wat de anderen aan edelen al dan niet wegpakken, en pas in de eigen beurt kan er weer gekeken worden wat nu de beste optie is. Vooral bij de eerste paar keer spelen kan dit leiden tot lange wachttijden.

Voordeel is dan weer wel dat dit de mogelijkheid biedt om tijdens de beurten van de medespelers de tijd te besteden met keuvelen of gewoon nietsdoen. Waardoor het thematisch dan wel weer allemaal in orde komt...
© 2009 Edwin van de Sluis

Palais Royal, Xavier Georges, Hans im Glück, 2008 - 2 tot 4 spelers vanaf 12 jaar, 60 tot 90 minuten
Lange wachttijden tussen beurten, en geen animo om de afwegingen van de andere speler te volgen
Spel heeft niets dat het boven de middelmoot tilt
Enorme wachttijd met vier personen
x
x
x