xxxx xxxx

Gangster
Auteur: Thorsten Gimmler
Uitgever: Amigo
Jaar: 2007

recensie door
x
Chicago 1930, het is een corrupte en misdadige stad. Ambtenaren die omgekocht worden, zodat ze een oogje toeknijpen bij het een of andere vuile zaakje, agenten die zelfs helemaal de andere kant opkijken. En dat allemaal om de locale gangsterbendes hun gang te kunnen laten gaan. Hier gaat een bom af, en daar drijft een lijk in het water. De illegaal verdiende gelden komen in het legale circuit via bars, nachtclubs en netjes ogende middenstandszaken. Maar ook gerenommeerde advocaten spelen het spel om geld en macht als mafiamaatje zonder te blikken of te blozen mee, en louche makelaars en, eh, wacht even, we hebben het toch nog over Chicago in 1930?
x
In Chicago moet de heerschappij in de diverse wijken worden veroverd of verdedigd, en alle middelen zijn natuurlijk geoorloofd; de haven is immers dichtbij, en de vissen praten niet... De twee tot vijf spelers zetten hun bendeleden in om in de lucratieve wijken van de stad de opbrengsten veilig te stellen. Met een auto rijden ze door de stad om de gangsters in de wijken af te zetten, en zo af en toe in de kofferbak een ongewenste concurrent te laden om zich in de haven van dit probleem te ontdoen. In drie rondes zal blijken wie van de verschillende gangsterbendes er het beste in slaagt om de heerschappij over de stad te krijgen.
x x
Iedere speler beschikt over een eigen tableau waarop zijn karakter staat afgebeeld, samen met een afbeelding van de bendeauto die alvast geladen met bendeleden staat te wachten, en een setje van drie bewegingskaarten. De auto zelf wordt ergens in een van de wijken op het bord gezet. Over de wijken zijn willekeurig wijkkaarten met verschillende capaciteit en opbrengst verdeeld, die bepalend zijn voor de scores aan het eind van een ronde. Hier en daar is al een gangster gezet.
x x
Alle spelers zijn aan het begin met wat extra’s uitgerust, er zijn zes verschillende uitbreidingsfiches, van een bodyguard die de eigen gangsters in een wijk waar de wagen staat beschermt tegen vijandelijke pick up’s of een tommy gun waarmee ook vijandelijke gangsters uit een aangrenzende wijk kunnen worden opgepikt tot een extra grote kofferbak, waar wel twee vijandelijke gangsters in passen. Wordt een vijandelijke gangster in de haven gedumpt, dan is deze ook helemaal uit het spel. In de haven ligt tevens een etalage van drie uitbreidingsfiches, waarvan de speler er een móet pakken. Hij heeft maar plaats voor twee uitbreidingen, dus de meest rechtse zal dan moeten worden ingeleverd.
x x

In een beurt heeft een speler de keus: bewegen of inladen of uitladen. Kiest hij voor bewegen, dan speelt hij een bewegingskaart: 1, 2 of 3. Dit is het aantal wijken dat hij met zijn auto kan bewegen. De kaart wordt omgedraaid en is pas dan weer beschikbaar voor een speler als alledrie de kaarten een keer zijn gespeeld.
Elke keer wanneer een speler zijn drie kaarten weer open draait, wordt er van een kaartenstapel een kaart omgedraaid; deze laat een van de wijken of een politieagent zien. Is het een van de wijken, dan wordt hier een verdubbelmarker neergelegd; deze wijk is aan het eind van de ronde twee keer zoveel punten waard. Wanneer er een agent wordt gedraaid, gebeurt er niets.
x
Kiest een speler voor uitladen, dan neemt hij een gangster uit zijn auto en plaatst deze op het eerste vrije veld van de wijk. De laatstaangekomen gangster in de wijk heeft de oudste rechten, vreemd genoeg, dus bij een gelijke stand wint de laatstaangekomene. Daarom kan er ook voor de actie inladen worden gekozen, waarbij een eigen of vreemde gangster uit de wijk wordt genomen. Hierdoor ontstaan opengevallen plaatsen; pas wanneer de wijk helemaal vol raakt worden deze gaten van boven naar beneden opgevuld.
x
x

Wanneer de achtste verdubbelmarker is gelegd, is een ronde afgelopen en worden de wijken gewaardeerd volgend de wijkkaartjes. In sommige wijken liggen kaartjes met een vraagteken. Een kaart van de casinostapel geeft aan, wat al deze posities opleveren, van een minne ‘1’ tot een alleszins profijtelijke ‘6’ punten.
Voor een volgende ronde wordt een verse lading gangsters in de auto’s gezet, waarbij nog niet ingezette gangsters in de nieuwe ronde gewoon beschikbaar blijven. Na de derde ronde wint de speler met de meeste punten.
x
x
x
x
Alles draait om meerderheden, of juist het ontwijken ervan, als in een wijk juist niet de eerste maar de tweede positie meer punten oplevert. Toch gebeurt het vaak dat een speler die zich weet te onttrekken aan al het gekrakeel en een gelijkmatige vertegenwoordiging over het hele bord bewerkstelligt, in een telling de meeste punten weet te behalen. Tussendoor naar de haven rijden om een vijandelijke gangster te dumpen lijkt een aardige wraakactie maar is verlies van energie, die beter had kunnen worden omgezet in het plaatsen van extra gangsters op het bord.
x x

De regel dat de opengevallen gaten in een wijk in eerste instantie niet worden opgevuld, maar pas wanneer een gangster op de laatste positie is gezet, is vreemd en overbodig. Het spel kan ook met twee spelers worden gespeeld, maar de regel dat elke speler dan met twee kleuren speelt, komt als bedrog over. Zo is elk spel met z’n tweeën te spelen! Dit soort regels laten de spelers als schizofrenen dan weer eens voor geel, en dan weer voor blauw denken. Nee, ‘Gangster’ is niet voor twee spelers, niet met deze kunstgreep.
x
Dan is er nog iets raars: de verdubbelmarkers. Deze worden in acht van de tien wijken gelegd. Er zijn dus telkens twee wijken die geheel toevallig buiten de boot vallen. Zo wordt het toeval een handje geholpen, en dat kan voor een enkele speler helemaal verkeerd uitpakken. We willen wel plannen, maar kunnen het niet.
x
Dat de wijken van Chicago  in elk nieuw spel met losse wijkkaartjes wordt belegd, lijkt een leuke variatie – o leuk! telkens een ‘ander’ spel! - maar roept ook de volgende vraag op, die niet uitsluitend voor dit spel geldt maar voor elk spel met dergelijke variabelen: is de auteur bang om zich met een ‘vast’ bord en dus altijd dezelfde scores voor de wijken vast te leggen, omdat wellicht de angst of mogelijkheid bestaat dat het spel door intensief spelen stukgespeeld wordt, en er aldus een winnende tactiek naar boven komt drijven? Het hoeft niet zo te zijn, maar het komt sterker over wanneer de auteur voor ons kiest: dit is het bord, dit is het (intensief geplayteste) spel, en niet: hier heb je een veelspellendoos, dit kan, maar dit ook, en veel plezier er nog mede...
x
Het spel voldoet, maar maakt weinig los. Elke speler schuift wat met z’n autootje, en laadt hier en daar een blokje in of uit. Drie rondes van dit geschuif en ruim anderhalf uur min of meer hetzelfde doen, dat is een beetje teveel gevraagd van de inleving; het boeit niet genoeg. Dan grijpen we liever met veel plezier naar een ander meerderhedenspel: ‘El Grande’, spannend, en binnen het uur te spelen.
© 2008 Richard van Vugt

Gangster, Thorsten Gimmler, Amigo, 2007 - 2 tot 5 spelers vanaf 10 jaar, 90 minuten
x
x
x